กลับสู่หน้าหลัก
การศึกษาผลกระทบทางสังคม สิ่งแวดล้อมจากการพัฒนาอุตสาหกรรม กรณีศึกษา: พื้นที่ตำบลบ้านแลง อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง
The impacts of industrial development on social and environment: a case study of Ban Laeng Sub-district, Mueang Rayong District, Rayong
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) การศึกษาผลกระทบทางสังคม สิ่งแวดล้อมจากการพัฒนา อุตสาหกรรม กรณีศึกษาในพื้นที่ตำบลบ้านแลง อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง 2) เพื่อศึกษาแนวทาง ป้องกันและแก้ไขผลกระทบทางสังคม สิ่งแวดล้อมจากการพัฒนาอุตสาหกรรมในพื้นที่ตำบลบ้านแลง อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง โดยการวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) กับกลุ่มผู้นำชุมชน ผู้นำกลุ่มต่างๆ ประชาชนในพื้นที่ตำบลบ้านแลง อำเภอเมือง จังหวัดระยอง ผู้แทนจากหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องและผู้แทนจากหน่วยงานของเอกชนที่เกี่ยวข้อง ร่วมกับการสนทนากลุ่ม (Focus Groups Discussion) และการศึกษาเอกสาร (Documentary Research) ผลการศึกษาพบว่าผลกระทบด้านสังคมสิ่งแวดล้อมจากการพัฒนาอุตสาหกรรมในพื้นที่ตำบลบ้านแลง อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง ส่งผลให้เกิดผลกระทบทางสังคม สิ่งแวดล้อมในแต่ละด้าน 1) ด้านคุณค่าการใช้ ประโยชน์ของมนุษย์ การพัฒนาอุตสาหกรรมส่งผลกระทบต่อลักษณะการใช้และการเปลี่ยนแปลงที่ดินของ ประชาชนในพื้นที่ตำบลบ้านแลง เพราะลักษณะการใช้ที่ดินส่วนใหญ่ถึงแม้ ยังเป็นพื้นที่เกษตรกรรมอยู่ ในส่วนการปรับพื้นที่ในโครงการอุตสาหกรรม เป็นการปรับที่ดินบางส่วนไปถมเพื่อใช้ก่อสร้างในโครงการขยายตัวของอุตสาหกรรมและยังมีการปรับที่ดินไปถมเพื่อก่อสร้างเป็นที่อยู่อาศัยและโครงการบ้านจัดสรร ด้านแหล่งน้ำ การใช้น้ำ ส่งผลกระทบสิ่งแวดล้อมต่อปริมาณน้ำในพื้นที่ตำบลบ้านแลง คือ ทำให้ปริมาณน้ำในพื้นที่ไม่เพียงพอ เนื่องจากแหล่งที่มาของน้ำในปัจจุบันที่อุตสาหกรรมใช้เป็นแหล่งน้ำเดียวกันที่ใช้สำหรับการเกษตร ระบบสาธารณูปโภค การใช้ไฟฟ้าในพื้นที่ตำบลบ้านแลง ไม่ส่งผลกระทบต่อปริมาณการใช้ไฟฟ้าเพราะในกรณีมีปัญหาเรื่องกระแสไฟฟ้าตกทางองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแลงได้มีการขอขยายและติดตั้งหม้อแปลงเพิ่มเติมเพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการของประชาชนในพื้นที่ที่เพิ่มมากขึ้นและผู้ประกอบการ (ภาคเอกชน) เองได้มีการติดตั้งหม้อแปลงไฟฟ้าในสถานประกอบการเองโดยไม่ได้กระทบต่อการใช้ไฟฟ้าในพื้นที่ ในส่วนของการใช้น้ำประปาก็ไม่ได้ส่งผลกระทบ แต่จะมีประน้ำไหลเบาบ้างซึ่งจากการเพิ่มประชาชนในพื้นที่ (ประชากรแฝงที่เข้ามาทำงานในพื้นที่) การเกิดขึ้นของห้องเช่า บ้านจัดสรร ทำให้มีความต้องการในการใช้น้ำประปาเพิ่มขึ้น ทำให้น้ำประปาในชุมชนไหลเบาซึ่งไม่ได้เกิดขึ้นตลอดเวลา แต่เกิดขึ้นเฉพาะช่วงเวลาที่มีผู้ใช้น้ำเยอะๆด้านการคมนาคม การพัฒนาอุตสาหกรรมไม่ส่งผลกระทบต่อสภาพพื้นผิวถนน เพราะถึงแม้จะทำให้ถนนพังเป็นหลุมเป็นบ่อ ก็เป็นการพังตามสภาพการใช้งานพังตามอายุการใช้งาน ซึ่งหน่วยงานที่รับผิดชอบดูแลก็จะเข้ามาซ่อมแซม แก้ไขให้สามารถใช้งานได้ตามปกติ และจากการพัฒนาอุตสาหกรรมในพื้นที่ตำบลบ้านแลง ทำให้หน่วยงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องรับผิดชอบดูแลถนนเข้ามาตรวจสอบ ติดตามและประเมิน เพื่อปรับปรุงและขยายช่องทางการจราจรให้เกิดความสะดวกสบายเพิ่มขึ้นด้วย ในส่วนของการจราจร จะมีประเด็นช่วงชั่วโมงเร่งด่วนก่อนเข้าทำงานและหลังเลิกทำงาน เกิดปัญหาการจราจรติดขัดบริเวณสายหลัก ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของประชาชนในพื้นที่ ในเรื่องของความปลอดภัย และการใช้เวลาในการเดินทางช่วงดังกล่าว แต่ปัญหารถติดในพื้นที่ถนนเส้นหลักตำบลบ้านแลงนั้นเป็นแค่ช่วงเวลาสั้นๆ จึงไม่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อประชาชนในพื้นที่ 2) ด้านคุณภาพชีวิต ด้านเศรษฐกิจ/สังคม ส่งผลกระทบทางบวกต่ออาชีพของประชาชนในพื้นที่ โดยประชาชนที่ไม่ได้ประกอบอาชีพเกษตรกรรมหรือผู้รับจ้างทางการเกษตรได้มีอาชีพเสริมมาเป็นลูกจ้างในโรงงานอุตสาหกรรมเป็นการเพิ่มอาชีพในพื้นที่ด้วย รวมถึงลูกหลานของคนในพื้นที่ที่เรียนจบ ได้นำความรู้ที่ได้เรียนมา นำมาประกอบการตัดสินใจเลือกอาชีพได้ ทำให้มีความมั่นคงในอาชีพมากขึ้น คุณภาพชีวิตดีขึ้น เกิดความมั่นคงและความอบอุ่นภายในครอบครัวเพราะไม่ต้องออกไปทำงานนอกพื้นที่ ส่วนประชาชนที่ประกอบอาชีพทางการเกษตรสามารถนำผลผลิตมาขายให้กับแรงงานในสถานประกอบการได้เช่นกัน แต่นั้นก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น โดยรวมประชาชนส่วนใหญ่ในพื้นที่ตำบลบ้านแลงยังคงประกอบอาชีพการเกษตรอยู่มากที่สุดทำให้ประชาชนในพื้นที่มีรายได้เพิ่มขึ้น ในด้านสาธารณสุข ไม่ส่งผลกระทบต่อการให้บริการสาธารณสุข รพ.สต.ในพื้นที่มีความพร้อมในการรองรับการเข้าใช้บริการของประชาชน การให้บริการของสถานบริการสาธารณสุขตำบลบ้านแลงนั้นมีเพียงพอต่อความต้องการของประชาชนในพื้นที่ ถ้าจะกล่าวถึงปัญหาในส่วนของสาธารณสุข ก็จะมีแค่ในกรณีเกิดเคสผู้ป่วยหนัก ซึ่งทาง รพ.สต. ไม่มีความพร้อมในเรื่องของเครื่องมือแพทย์ที่ทันสมัยเท่านั้น ข้อเสนอแนะในการป้องกันและแก้ไขผลกระทบด้านสังคมสิ่งแวดล้อมจากการพัฒนาอุตสาหกรรมในพื้นที่ตำบลบ้านแลง อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง แบ่งออกเป็น 1) ภาครัฐควรกำหนดมาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาผลกระทบสิ่งแวดล้อมช่วงระยะก่อนและหลังดำเนินโครงการ รวมถึงมีการบูรณาการ การมีส่วนร่วมระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพื่อเข้ามามีบทบาทและร่วมกันดำเนินการหาแนวป้องกันและแก้ไขปัญหาผลกระทบสิ่งแวดล้อมต่อไป 2) ภาครัฐและภาคเอกชนควรร่วมมือกันเพื่อเพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชนให้มีความครอบคลุมผู้ที่มีส่วนได้เสียในชุมชน โดยเริ่มตั้งแต่การร่วมให้ข้อมูล การร่วมแสดงความคิดเห็น การร่วมวางแผน การร่วมกันดำเนินการทุกขั้นตอน รวมทั้งติดตามและประเมินผลการตรวจสอบ ทั้งนี้เพื่อให้มาตรการที่หน่วยงานภาครัฐกำหนดขึ้นเกิดการยอมรับและสามารถนาไปใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาคุณภาพสิ่งแวดล้อมได้อย่างแท้จริง นอกจากนี้ภาครัฐควรพิจารณาการกระจายอำนาจให้แก่ผู้นาชุมชนของแต่ละพื้นที่บริหารจัดการภายในพื้นที่ของตน 3) ภาครัฐควรสร้างความรู้ ความเข้าใจ รวมถึงความตระหนักให้แก่ประชาชนในชุมชน อาทิ การอบรมเพื่อให้ความรู้ การประชาสัมพันธ์ผ่านทุกช่องทาง 4) ภาครัฐควรจัดทาและพัฒนาระบบการจัดเก็บฐานข้อมูลเกี่ยวกับปัญหาคุณภาพสิ่งแวดล้อมในชุมชนให้มีประสิทธิภาพ และสามารถสืบค้นข้อมูลเพื่อนาไปใช้ในการวางแผนการดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหาผลกระทบสิ่งแวดล้อมได้อย่างเป็นระบบ 5) ภาคเอกชน ควรมีการเปิดเผยข้อมูล ที่ชัดเจน ถูกต้อง รวดเร็วตามเวลาแก่ประชาชนผู้มีส่วนได้เสียบริเวณรอบ 6) ภาคเอกชนควรสนับสนุนประชาชน ในพื้นที่ โดยประชาชนดั้งเดิมในพื้นที่โดยส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม.
The purposes of this research were 1) to examine the impacts of industrial development on social and environment: a case study of Ban Laeng Sub-district, Mueang Rayong District, Rayong 2) to explore the guidelines to prevent and tackle social and environmental issues caused by industrial growth in Ban laeng Sub-district. This is a qualitative research. The data were collected using semi-structured interviews and documentary research. The interview participants include community leaders, group leaders, people in Ban Laeng, and the representatives from government sector and private sector. The findings indicate that industrialization has caused several social and environmental impacts in Ban Laeng as follows: 1) There is concern about human use values. Industrial development has an impact on land use transformation in Ban Laeng. Most of the lands are used for agriculture and soil from agricultural land are used to fill to expand the industrial sites and to build houses. As for water resources, since the water for all industrial, agricultural, and domestic uses is from the same source, the available water fails to meet the high demand of water usage in the area. Industrial development can also lead to higher electricity consumption. Ban Laeng Sub District Municipality Office, however, has installed more electrical transformers in response to the rise in population and demand for electricity. In addition, some factories also install their own electrical transformers to ensure enough electricity supply and to avoid voltage stability problem that might also affect the residents. In terms of domestic water use, the area sometimes experiences water stress due to a rise of consumption of water which is resulted from increases of population and houses. As for transportation, it is found that industrialization has no effects on the road surface condition. The damage of the road surfaces, like cracks and potholes, is caused by the lifetime of the road. Industrial development in Ban Laeng allows the government agencies to perform road surface inspections in order to consider further improvement or lane expansion. For traffic, the rush hour traffic congestion has affected commuters in the area regarding to their safety and time loss resulted from long-hour trips. However, the rush hour does not last that long, so it is considered to have a little impact on people in Ban Laeng. 2) The quality of life of people living in the area is also concerned. It is found that industrialization has a positive impact on their careers since it provides more job opportunities for them, both full-time and part-time. This allows them to be able to live with their families since they do not have to travel to work in other cities. This can improve job security, family stability and consequently their quality of life. Moreover, those who work in agriculture also have chances to earn more since they can sell their products to people working in industrial sites. As for public health, it shows that the health promoting hospital provides enough healthcare services to meet the needs of the population. However, the medical resources are still not enough to treat serious cases. The suggestions for preventing and solving social and environmental problems in Ban Laeng, Rayong caused by industrialization are as follows: 1) The government should implement environmental policies and encourage participation by government, private and public sector to work together to prevent and deal with environmental issues. 2) Governments and businesses should work together to encourage people participation by providing information, discussion, planning, and collaboration in all processes. This is to put policies into practice effectively. In addition, the government should also allow the community leaders to be able to manage or even create projects for their own communities 3) The government should provide education and raise awareness on environmental impacts by, for example, providing training and promoting environmental awareness through different kinds of channels 4) The government should provide and develop environmental information system for the people to easily access and effectively use the information to create a plan for environmental problem solving 5) Private sector should also disclose environmental information and ensure all the stakeholders given accurate and good-quality disclosed information 6) Private sector should encourage people to be environmentally-responsible and eco-friendly